By Viêm gan B là bệnh gây sưng tấy và hoại tử tế bào gan cấp tính hay mạn tính do chính virut viêm gan B gây ra. Trên thế giới, ước tính khoảng hơn 2 tỷ người (30% dân số) bị nhiễm virut viêm gan B và hơn 400 triệu người bị mắc bệnh gan mạn tính.
Hàng năm, có ít nhất khoảng 1 triệu người trên thế giới tử vong do xơ gan và ung thư gan.
Việt Nam là một trong những nước có tỷ lệ lưu hành viêm gan B cao (khoảng 10-20%), đặc biệt là tỷ lệ mang virut viêm gan B ở phụ nữ có thai và ở trẻ em.
Tiêm chủng vắc-xin viêm gan B cho trẻ sơ sinh trong 24 giờ sau sinh nhằm phòng chống lây truyền virut viêm gan B từ mẹ sang con chính là chiến lược của Tổ chức Y tế Thế giới và cũng là chỉ đạo của Bộ Y tế.
Làm thế nào mà trẻ sơ sinh lại có thể tiếp xúc với virut viêm gan B?
Trong giai đoạn mang thai hiện tượng lây truyền từ mẹ sang con không cao, chỉ khoảng 2%, mà khoảng thời gian sinh đẻ mới là khoảng thời gian có tỉ lệ lây nhiễm cao nhất. Vì ở thời điểm này, khi tử cung co thắt, các mạch máu nơi nhau bám cũng bị co thắt giúp máu mẹ tiếp xúc trực tiếp với máu con hoặc khi trẻ chui qua ống âm đạo của mẹ, việc lây truyền sẽ diễn ra chính trong thời điểm này. Nếu như mẹ bị nhiễm có HBsAg+ và HBeAg+ thì 90% trẻ sẽ bị lây truyền; hoặc nếu mẹ nhiễm chỉ có HBsAg+ thì khả năng lây truyền chỉ là 10%. Virut cũng có thể truyền sang trẻ khi tiếp xúc gần gũi với người bị nhiễm trong gia đình hoặc người chăm sóc trẻ.
Tại sao phải tiêm vắc-xin viêm gan B trong 24 giờ sau sinh?
Chiến lược của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) và cũng là chỉ đạo của Bộ Y tế rằng nên tiêm vắc-xin viêm gan B cho trẻ nhỏ trong 24 giờ sau khi sinh nhằm mục đích phòng chống việc lây truyền virut viêm gan B từ mẹ sang con. Với mũi tiêm trong 24 giờ sau sinh sẽ có khả năng phòng được 85-90% các trường hợp lây truyền từ mẹ sang con. Hiệu quả phòng ngừa cũng sẽ giảm dần theo từng ngày từ 50-57% và sẽ không đạt được nếu tiêm vắc-xin viêm gan B sau 7 ngày.
>>Xem thêm:
Khác với vắc-xin phòng lao, bại liệt hay vắc-xin viêm gan B mũi 2, 3, 4 là để phòng bị nhiễm trong tương lai; tiêm vắc-xin viêm gan B mũi 1 càng sớm càng tốt nhằm mục đích bảo vệ trẻ sơ sinh, đây là một cuộc đua giữa sự nhân lên của virut và vắc-xin tạo ra kháng thể kịp thời bắt lấy virut đang có trong cơ thể, do đó ở nhiều nước đã tiêm ngay trong vòng 12 giờ. Cơ chế này cũng giống như tiêm vắc-xin phòng bệnh dại là tiêm ngay khi nghi bị chó hay mèo dại cắn, nhưng bệnh dại có thể thấy nguy cơ tử vong ngay; còn viêm gan B ở trẻ sơ sinh lại có đến 90% không có biểu hiện lâm sàng, chỉ sau hàng chục năm mới có biểu hiện xơ gan, ung thư gan và tử vong.
Comments